ΓΕΝΙΚΑ ΠΕΡΙ ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΕΛΛΕΙΜΜΑΤΩΝ

Η δημιουργία ενός ελλείμματος σε μία περιοχή του ανθρώπινου σώματος οφείλεται σε τραύμα ή χειρουργική εκτομή. Η χειρουργική εκτομή σχετίζεται με αφαίρεση ενός όγκου (καλοήθους ή κακοήθους), μίας νέκρωσης (ισχαιμικής, εγκαυματικής ή άλλης αιτιολογίας), μίας ρικνωτικής ουλής κ.λπ.

Η σύγκλειση και αποκατάσταση ενός ελλείμματος επιτυγχάνεται ως εξής:

1. Με τελικο-τελική συρραφή. Πρόκειται για την απλούστερη, φυσικότερη και προτιμότερη μέθοδο, κατά την οποία τα χείλη του ελλείμματος συμπλησιάζονται και συρράπτονται.
2. Με χρήση δερματικών μοσχευμάτων. Τα δερματικά μοσχεύματα αποτελούν ελεύθερα τμήματα δέρματος, τα οποία λαμβάνονται από μία περιοχή του σώματος (δότρια χώρα) και τοποθετούνται στην επιφάνεια του ελλείμματος (λήπτρια χώρα), όπου ακολούθως ενσωματώνονται αναπτύσσοντας αγγειακή επικοινωνία με τους υποκείμενους, υγιείς ιστούς. Πρόκειται για επίσης απλή μέθοδο αποκατάστασης.
   Τα μοσχεύματα περιλαμβάνουν είτε μόνο τις επιφανειακές είτε όλες τις στιβάδες του δέρματος της δότριας χώρας – είναι, δηλαδή, μερικού ή ολικού πάχους. Τούτο σημαίνει ότι, σε περίπτωση μοσχευμάτων μερικού πάχους, η δότρια χώρα επουλώνεται αυτόματα και δίχως κάποια παρέμβαση, καθώς οι βαθύτερες στιβάδες του δέρματος έχουν την ικανότητα να «αναγεννούν» τις επιφανειακές που περιελήφθησαν στα μοσχεύματα. Απεναντίας, σε περίπτωση μοσχευμάτων ολικού πάχους, η επούλωση της δότριας επιτυγχάνεται κατόπιν χειρουργικής παρέμβασης (συνήθως τελικο-τελικής συρραφής).
3. Με χρήση κρημνών. Κρημνός ονομάζεται κάθε τμήμα ιστού ή ιστών το οποίο μεταφέρεται από μία δότρια σε μία λήπτρια χώρα για την κάλυψη ελλείμματος. Η αιμάτωση και, συνεπώς, η βιωσιμότητα ενός κρημνού εξασφαλίζεται είτε μέσω της διατήρησης της συνέχειάς του με τους ιστούς της δότριας χώρας είτε κατόπιν μικροχειρουργικής αναστόμωσης των αγγείων του με αγγεία της λήπτριας χώρας, εφόσον ο κρημνός αποκόπτεται τελείως από τη δότρια (ελεύθερος κρημνός). Σε περίπτωση συνέχειάς του με τη δότρια χώρα, η αιμάτωση του κρημνού επιτυγχάνεται είτε μέσω της βάσης του (των ιστών, δηλαδή, με τους οποίους συνδέεται με τη δότρια) είτε μέσω κάποιου αγγειακού μίσχου (με τον οποίον επίσης συνδέεται με τη δότρια).

   Οι κρημνοί αποτελούν την πιο εξελιγμένη και αποτελεσματική μέθοδο αποκατάστασης ελλειμμάτων. Ωστόσο, η εφαρμογή τους απαιτεί ξεχωριστή εμπειρία και γνώση.

ΙΔΙΑΙΤΕΡΟΤΗΤΕΣ ΤΩΝ ΔΕΡΜΑΤΙΚΩΝ ΚΑΡΚΙΝΩΝ ΣΤΟ ΠΡΟΣΩΠΟ

Σε αντίθεση με τις υπόλοιπες περιοχές του ανθρώπινου σώματος, οι κακοήθεις όγκοι στο πρόσωπο χαρακτηρίζονται από τα εξής:

1. Η εκτομή τους δημιουργεί ελλείμματα των οποίων η σύγκλειση απαιτεί ιδιαίτερες τεχνικές. Και τούτο διότι, με εξαίρεση τις μικρότερες βλάβες, η τελικο-τελική συρραφή δεν προσφέρεται, καθώς η συμπλησίαση των χειλέων του τραύματος προκαλεί άλλοτε άλλου βαθμού παραμόρφωση. Έτσι, και δεδομένου ότι η εφαρμογή δερματικών μοσχευμάτων γενικώς αποφεύγεται –κυρίως λόγω της αντιαισθητικής τους εικόνας (μοιάζουν ξένα στο πρόσωπο, σαν μπαλώματα)–, στις περισσότερες περιπτώσεις επιβάλλεται η χρήση κρημνών – μέθοδος σαφώς πιο περίπλοκη σε σχέση με τις προηγούμενες δύο.
2. Η αντιμετώπιση ενός όγκου μπορεί να συνεπάγεται τη χειρουργική αφαίρεση ολόκληρης ανατομικής περιοχής ή οργάνου, όπως π.χ. του χείλους, της μύτης κ.τ.λ. Ευνόητο είναι, λοιπόν, πως η αποκατάσταση τέτοιων ελλειμμάτων παρουσιάζει εξαιρετικές δυσκολίες.
3. Ασχέτως βαθμού κακοήθειας, ορισμένοι όγκοι συμπεριφέρονται πολύ επιθετικά. Τούτο συμβαίνει όταν εντοπίζονται σε περιοχές οι οποίες ευνοούν την εξάπλωσή τους σε βάθος. Από τις εν λόγω περιοχές, εκείνες που εγκυμονούν τον μεγαλύτερο κίνδυνο είναι αυτές μεταξύ της μύτης και των ιστών που την περιβάλλουν, δηλαδή των βλεφάρων, της παρειάς και του άνω χείλους, όπου, τυχόν ανεπαρκής εκτομή του όγκου και αδυναμία ελέγχου της νόσου, αποδεικνύεται συνήθως μοιραία.

Από τα παραπάνω συνάγεται πως η επιθετική χειρουργική εκτομή και η χρήση κρημνών ανάλογα προσαρμοσμένων στο έλλειμμα, συνιστούν τη μέθοδο εκλογής στην αντιμετώπιση των κακοήθων δερματικών όγκων προσώπου.

Οι σχηματικές παραστάσεις που ακολουθούν αποτελούν φακέλους που περιέχουν φωτογραφίες με περιπτώσεις δερματικών καρκίνων στο πρόσωπο. Μετά την εκτομή των βλαβών, η αποκατάσταση των ελλειμμάτων έλαβε χώρα με κρημνούς οι οποίοι α) γειτνίαζαν άμεσα με τα ελλείμματα (τοπικοί κρημνοί) ή βρίσκονταν σε περιοχές πλησίον αυτών (περιοχικοί κρημνοί), β) διατηρούσαν τη συνέχειά τους με τις δότριες χώρες, γ) πέραν των όποιων άλλων ιστών, περιελάμβαναν απαραίτητα δέρμα.

 ⁽¹⁾ Στους κακοήθεις όγκους δέρματος προσώπου συγκαταλέγονται μόνο βασικοκυτταρικά και ακανθοκυτταρικά καρκινώματα.