ΣΚΟΠΟΣ ΤΗΣ ΕΠΕΜΒΑΣΗΣ
Η πλαστική αιδοίου ή αιδοιοπλαστική αφορά στη μείωση του μεγέθους των μικρών χειλέων του αιδοίου, όταν αυτά παρουσιάζουν υπερτροφία. Η επέμβαση προσφέρεται και για διόρθωση τυχόν ασυμμετρίας μεταξύ των χειλέων ή πρόσθετες παρεμβάσεις, όπως εκτομής πλεονάζοντος δέρματος από την πόσθη της κλειτορίδας ή περιορισμού τυχόν υπέρμετρης προβολής της κλειτορίδας.
Στο σημείο αυτό θα πρέπει να σχολιασθούν τα ακόλουθα:
- Η υπερτροφία των μικρών χειλέων του αιδοίου αποδίδεται σε ποικίλες αιτίες, όπως σε συγγενείς διαταραχές κατά την ανάπτυξη των γεννητικών οργάνων, φλεγμονές, χορήγηση ορμονών κατά την παιδική ηλικία, διάταση των ιστών λόγω επαναλαμβανόμενου τραβήγματος των χειλέων κ.ά. Υπερτροφία μπορεί να παρατηρείται και σε περιπτώσεις ακράτειας.
- Παρά το γεγονός ότι η αιδοιοπλαστική αποτελεί συνήθη επέμβαση, η έννοια της υπερτροφίας των μικρών χειλέων βάσει επιστημονικών κριτηρίων δεν έχει ακόμα καθορισθεί. Δεδομένης, λοιπόν, και της ευρύτατης, φυσιολογικής ποικιλίας μεγέθους που τα χείλη παρουσιάζουν, η διάγνωση της υπερτροφίας στηρίζεται γενικώς στον υποκειμενισμό ως προς το τι θεωρεί κανείς μεγάλο ή όχι.
- Στις περισσότερες περιπτώσεις, η υπερτροφία των χειλέων εκλαμβάνεται ως δυσμορφία, συνιστώντας, έτσι, ζήτημα αλλοίωσης της αισθητικής. Ωστόσο ενδέχεται να σημειώνονται και σωματικές ενοχλήσεις –αν και σπανιότερα, πάντως–, οι οποίες οφείλονται σε δυσκολίες κατά τη φροντίδα της υγιεινής της περιοχής ή φλεγμονές, ενώ μπορεί να παρατηρείται και πόνος, ιδίως κατά τη διάρκεια της σεξουαλικής επαφής ή επί συγκεκριμένων αθλητικών ή άλλων δραστηριοτήτων.
- Τα τελευταία χρόνια, ο ρυθμός αύξησης των αιδοιοπλαστικών σε σύγκριση με άλλες αισθητικές επεμβάσεις σημειώνεται διαρκώς μεγαλύτερος. Η εν λόγω διαπίστωση συνδέεται με ποικίλους παράγοντες, όπως με τις πιεστικές ανάγκες της σύγχρονης εποχής για ένα «τέλειο» σώμα, με τον αδιάκοπο «βομβαρδισμό» των media και των μέσων κοινωνικής δικτύωσης ως προς το αισθητικά «ιδεώδες» –ιδιαίτερα δε μέσω φωτογραφιών–, με αρνητικά σχόλια από ερωτικούς συντρόφους ή φίλες, με χαμηλή αυτοεκτίμηση όταν η γενικότερη εμφάνιση ή ο τρόπος ζωής δεν ικανοποιούν κ.λπ. Πέραν, όμως, αυτών, θα πρέπει να ληφθεί υπ’ όψιν και η κρατούσα στις μέρες μας τάση αποτρίχωσης του εφηβαίου και του αιδοίου, με αποτέλεσμα τα «υπερτροφικά» χείλη να καθίστανται πιο εμφανή.
ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΤΗΣ ΕΠΕΜΒΑΣΗΣ
Οι χειρουργικές μέθοδοι μείωσης του μεγέθους των μικρών χειλέων του αιδοίου είναι πολλές, με κυριότερες τις εξής:
- Εκτομή των ελεύθερων τμημάτων των μικρών χειλέων (edge resection), μέσω τομών που ακολουθούν την καμπυλότητα των χειλέων ή τομών δίκην S ή W (Σχήματα 1–6).
- Σφηνοειδής εκτομή (wedge resection), η οποία αφορά στη μέση ή στην οπίσθια μοίρα του κάθε χείλους (Σχήματα 7–12).
- Κεντρική εκτομή (central resection), κατόπιν κεντρικής αποεπιθηλιοποίησης(1) της εσωτερικής επιφάνειας των χειλέων ή κατόπιν πλήρους αφαίρεσης των ιστών κεντρικά των χειλέων, τόσο από την εσωτερική όσο και από την εξωτερική επιφάνειά τους (Σχήματα 13–16).
Η εκτομή τυχόν πλεονάζοντος δέρματος της πόσθης της κλειτορίδας επιτυγχάνεται είτε μέσω επέκτασης των αρχικών τομών της αιδοιοπλαστικής είτε μέσω τομών που δεν συνέχονται με τις αρχικές. Σε κάθε περίπτωση, πάντως, το μήκος των πρόσθετων τομών είναι μικρό. Επί υπέρμετρης προβολής της κλειτορίδας, πραγματοποιείται περιορισμός της προβολής κατόπιν καθήλωσης του κορμού της κλειτορίδας με ραφές στο υποκείμενο περιόστεο.
Σχ. 1–16. Απεικόνιση της εσωτερικής επιφάνειας των μικρών χειλέων του αιδοίου και των κυριότερων ανατομικών στοιχείων της περιοχής, δηλαδή της κλειτορίδας και των στομίων της ουρήθρας και του κόλπου. Οι κόκκινες γραμμές αντιστοιχούν στις τομές, ενώ οι γαλάζιες στον τρόπο σύγκλεισης των χειρουργικών τραυμάτων. Εκτομή των ιστών που πλεονάζουν με τομές που ακολουθούν την καμπυλότητα των χειλέων (Σχ. 1) και τελικο-τελική (Τ–Τ) συρραφή (Σχ. 2). Εκτομή δίκην S (Σχ. 3) και Τ–Τ συρραφή (Σχ. 4). Εκτομή δίκην W (Σχ. 5), όπου οι συνεχείς τεθλασμένες γραμμές απεικονίζουν τις τομές στην εσωτερική επιφάνεια των χειλέων, ενώ οι διακεκομμένες γραμμές τις τομές στην εξωτερική επιφάνεια. Ο τρόπος σχεδιασμού των τομών λαμβάνει χώρα έτσι ώστε οι κορυφές των τριγωνικών κρημνών της εσωτερικής επιφάνειας να αναδιπλώνονται στην εξωτερική (Σχ. 6, διακεκομμένες γραμμές), ενώ οι κρημνοί της εξωτερικής επιφάνειας να αναδιπλώνονται στην εσωτερική (Σχ. 6, συνεχείς γραμμές). Σφηνοειδής εκτομή των μέσων τμημάτων των χειλέων (Σχ. 7) και γραμμοειδής συρραφή (Σχ. 8). Σφηνοειδής εκτομή των μέσων τμημάτων (Σχ. 9) και συρραφή δίκην step (Σχ. 10). Σφηνοειδής εκτομή των οπισθίων τμημάτων (Σχ. 11) και γραμμοειδής συρραφή (Σχ. 12). Κεντρική αποεπιθηλιοποίηση της εσωτερικής επιφάνειας των χειλέων (Σχ. 13, διάστικτες περιοχές) και Τ–Τ συρραφή (Σχ. 14). Κεντρική εκτομή των ιστών της εσωτερικής και εξωτερικής επιφάνειας (Σχ. 15, λευκές περιοχές) και επίσης Τ–Τ συρραφή (Σχ. 16). Η διαφορά στα Σχήματα 14 και 16 έγκειται στο γεγονός ότι η συρραφή στο Σχήμα 14 αφορά μόνο στην εσωτερική επιφάνεια των χειλέων, ενώ στο Σχήμα 16 αφορά τόσο στην εσωτερική όσο και στην εξωτερική. Σημειώνεται, τέλος, ότι, με εξαίρεση το Σχήμα 13 (όπου οι τομές διατρέχουν μόνο την εσωτερική επιφάνεια) και το Σχήμα 5 (όπου οι τομές απεικονίζονται να διατρέχουν τόσο την εσωτερική όσο και την εξωτερική), σε όλα τα υπόλοιπα Σχήματα (Σχ. 1, 3, 7, 9, 11 και 15) οι τομές διατρέχουν και την εξωτερική επιφάνεια, αν και απεικονίζονται να διατρέχουν μόνο την εσωτερική. Κάτι ανάλογο ισχύει και για τις γραμμές που απεικονίζουν τον τρόπο σύγκλεισης των τραυμάτων στα Σχήματα 8, 10, 12 και 16 (η σύγκλειση στα Σχήματα 2 και 4 εκτείνεται κατά μήκος της συμβολής της εσωτερικής με την εξωτερική επιφάνεια, ενώ στο Σχήμα 6 απεικονίζεται και ο τρόπος σύγκλεισης της εξωτερικής επιφάνειας).
ΜΕΤΕΓΧΕΙΡΗΤΙΚΕΣ ΟΥΛΕΣ
Οι μετεγχειρητικές ουλές είναι ανάλογες με το σχήμα και την κατεύθυνση των τομών. Από την άποψη της αισθητικής, οι ουλές είναι αποδεκτές και δεν ενοχλούν· εν τούτοις, κάποιες φορές ενδέχεται να συνοδεύονται από προβλήματα, συνήθως κατά τη σεξουαλική επαφή (βλ. παρακάτω, ΕΙΔΙΚΕΣ ΕΠΙΠΛΟΚΕΣ και ΠΡΟΣΩΠΙΚΗ ΕΜΠΕΙΡΙΑ).
ΙΔΙΑΙΤΕΡΟΤΗΤΕΣ
Όπως αναφέρθηκε προηγούμενα, ο προσδιορισμός της υπερτροφίας των μικρών χειλέων του αιδοίου βάσει επιστημονικών δεδομένων αποτελεί ένα ζήτημα που εξακολουθεί να διερευνάται. Το ίδιο ισχύει και σε ό,τι έχει να κάνει με την ασυμμετρία μεταξύ των χειλέων, καθώς, λόγω της μαλακής τους υφής και ελαστικότητας –ιδιότητες που αφορούν κυρίως στα ελεύθερα, προβάλλοντα και πιο χαλαρά τμήματα των χειλέων–, είναι απόλυτα φυσιολογικό να παρατηρούνται μορφολογικές διαφορές του ενός με το άλλο. Για τους λόγους αυτούς έχουν προταθεί συγκεκριμένα κριτήρια, τα οποία, αν και στερούνται επιστημονικής τεκμηρίωσης, συνιστούν χρήσιμες κατευθυντήριες γραμμές για τον πλαστικό χειρουργό. Ο γενικός κανόνας, λοιπόν, είναι ότι, όταν τα χείλη έχουν πλάτος >5 cm, θεωρούνται υπερτροφικά, ενώ όταν η διαφορά πλάτους μεταξύ τους είναι >3 cm, θεωρούνται ασύμμετρα.
ΕΙΔΙΚΕΣ ΕΠΙΠΛΟΚΕΣ
Οι εκχυμώσεις, το οίδημα και οι τοπικές ενοχλήσεις αποτελούν αναμενόμενα και συνήθη προβλήματα μετά από αιδοιοπλαστική, τα οποία, ωστόσο, είναι ήπια και παροδικά. Αντίθετα, πραγματικές επιπλοκές εμφανίζονται σπανιότερα, με την κλινική τους εικόνα ενίοτε να μην βελτιώνεται. Ως κυριότερες σημειώνω τη ρίκνωση των ουλών(2) και την υπέρμετρη μείωση του μεγέθους των μικρών χειλέων, οι οποίες έχουν αρνητικές επιπτώσεις στη σεξουαλική επαφή, όταν συνοδεύονται από δυσκολίες κατά τη διείσδυση, πόνο, δυσπαρευνία,(3) αδυναμία ολοκλήρωσης οργασμού κ.λπ. Αυτό σημαίνει ότι, εάν προϋπάρχουν ζητήματα σεξουαλικής φύσεως λόγω της υπερτροφίας των χειλέων, τα συγκεκριμένα ζητήματα ενδέχεται να παραμένουν ή να καθίστανται πιο ενοχλητικά μετά την επέμβαση. Επίσης, οι ουλές σε συνδυασμό με ανεπαρκή χειρουργική τεχνική μπορεί να οδηγούν σε μη ικανοποιητικό αισθητικό αποτέλεσμα και επανεπέμβαση, ενώ η υπέρμετρη σμίκρυνση των χειλέων μπορεί να προκαλεί δυσφορία, ή ακόμα και πόνο επί ένδυσης με εφαρμοστά ρούχα. Άλλες, τέλος, επιπλοκές αφορούν σε διαταραχές της ούρησης και σε μείωση της αισθητικότητας των χειλέων.
ΠΡΟΣΩΠΙΚΗ ΕΜΠΕΙΡΙΑ
Ως προτεραιότητες κατά την προσωπική πρακτική μου θέτω κυρίως τα κάτωθι:
- Την αποφυγή τομών των οποίων οι ουλές έχουν περισσότερες πιθανότητες να δημιουργήσουν προβλήματα, αισθητικά ή λειτουργικά. Ως εκ τούτου, συνήθως επιλέγω τομές τύπου W, καθώς οι συγκεκριμένες τομές έχουν μορφή ζιγκ–ζάγκ (βλ. Σχήματα 5, 6), γεγονός που συμβάλλει ώστε η ρίκνωση των ουλών να είναι η μικρότερη δυνατή. Επιπλέον, περιορίζεται σημαντικά ο κίνδυνος μείωσης της αιμάτωσης και της αισθητικότητας των χειλέων, κάτι που μοιάζει λιγότερο προβλέψιμο με τις τεχνικές της σφηνοειδούς και κεντρικής εκτομής.
- Την αποφυγή υπερβολικής σμίκρυνσης των χειλέων. Αν και η εκτομή δίκην W θεωρείται τεχνικά δυσκολότερη ως προς τον σχεδιασμό των ενδεδειγμένων ορίων αφαίρεσης των ιστών, σύμφωνα με την εμπειρία μου μπορεί να είναι απόλυτα ασφαλής.
- Την ενδελεχή διερεύνηση τυχόν σεξουαλικών ή ψυχολογικών προβλημάτων, καθώς τέτοιου είδους ζητήματα ενδέχεται να παραμείνουν ή ακόμα και να επιταθούν μετά την επέμβαση. Η συνδρομή ψυχολόγου ή επιστημόνων άλλων ειδικοτήτων αποδεικνύεται συχνά ουσιαστική.
Τα Παράθυρα I και ΙΙΙ–VI αφορούν σε φωτογραφίες που λήφθηκαν πριν από χειρουργική επέμβαση αιδοιοπλαστικής, ενώ το Παράθυρο ΙΙ σε φωτογραφία με το μετεγχειρητικό αποτέλεσμα. Λόγω της ιδιαιτερότητας της περιοχής που απεικονίζουν, οι φωτογραφίες παρατίθενται με απόκρυψη.
(1) Η αποεπιθηλιοποίηση αφορά σε χειρουργική τεχνική κατά την οποία αφαιρούνται οι επιφανειακές στοιβάδες του δέρματος, περιλαμβανομένης της πιο επιφανειακής από αυτές, δηλαδή της επιδερμίδας. Απούσης, λοιπόν, της επιδερμίδας, τα χείλη του τραύματος δύναται να συρραφτούν δίχως πρόβλημα και η επούλωση να εξελιχθεί φυσιολογικά. Τα ίδια ισχύουν και επί αποεπιθηλιοποίησης του βλεννογόνου, όπου, αντί για επιδερμίδα, αφαιρείται το λεγόμενο επιθήλιο.
(2) Αν και η ρίκνωση κατά μήκος μίας ουλής αποτελεί φυσιολογική διαδικασία κατά τη διάρκεια της επούλωσης, ο βαθμός της ρίκνωσης δεν είναι προβλέψιμος. Ωστόσο ισχύουν οι παρακάτω κανόνες: α) όσο πιο ευθεία είναι μία ουλή και όσο μεγαλύτερο μήκος έχει τόσο αυξάνει ο βαθμός που ρικνώνεται· β) η ρίκνωση αυξάνει ανάλογα με την ελαστικότητα και τη χαλαρότητα των ιστών που διατρέχονται από την ουλή· γ) επί υπέρμετρης ρίκνωσης ενδέχεται να διαταράσσεται η αισθητική και η λειτουργικότητα.
(3) Δυσπαρευνία ονομάζεται η δυσχερής ή επώδυνη συνουσία για τη γυναίκα, συνεπεία ψυχολογικών ή οργανικών προβλημάτων.