12 ΜΑΙ 2018

Ομιλία στο πλαίσιο της επιστημονικής συνάντησης ‘‘Ημέρες Υγείας 2018’’, η οποία διοργανώθηκε στο Ζάππειο Μέγαρο από τις 11 έως τις 13 Μαΐου 2018. Το πρόγραμμα της εκδήλωσης επιμελήθηκε η Οργανωτική και η Επιστημονική Επιτροπή της Ελληνικής Εταιρείας Μελέτης Εφαρμογών Πληροφορικής Υγείας (ΕΕΜΕΠΥ) και αφορούσε στην εξειδικευμένη ενημέρωση του κοινού γύρω από τομείς που άπτονται της ατομικής και δημόσιας υγιεινής και υγείας. Πέραν, λοιπόν, των διαλέξεων επί ενός ευρύτατου φάσματος παθήσεων, με έμφαση στην πρόληψη και τις θεραπευτικές προσεγγίσεις, αναπτύχθηκαν θέματα σχετικά με την οδοντιατρική και στοματική υγιεινή, τους εμβολιασμούς, τη χρήση και κατάχρηση φαρμάκων, τις βλαπτικές συνήθειες του ανθρώπου, τις περιβαλλοντικές αλλαγές και τις επιπτώσεις τους, τη διατροφή, την άθληση, τις σύγχρονες ιατρικές, φαρμακευτικές και λοιπές εξελίξεις κ.ά.

Συμβάλλοντας ενεργά στην όλη προσπάθεια, η Ελληνική Εταιρεία Πλαστικής Επανορθωτικής και Αισθητικής Χειρουργικής (ΕΕΠΕΑΧ) συμμετείχε στην εκδήλωση εκπροσωπούμενη από τους επιστημονικούς υπευθύνους των διαφόρων Τμημάτων της. Έτσι, ως επικεφαλής του Τμήματος Πλαστικής Χειρουργικής Παίδων και Συγγενών Ανωμαλιών, αναφέρθηκα στις εκ γενετής δυσμορφίες που σχετίζονται με την ειδικότητά μας, παρουσιάζοντας τους τρόπους χειρουργικής αποκατάστασης περιστατικών με σχιστίες χείλους και υπερώας, συνδρομικές και μη κρανιοσυνοστεώσεις, κρανιοπροσωπική μικροσωμία, μεγάλους συγγενείς μελαγχρωματικούς σπίλους, αγγειακές ανωμαλίες, συγγενή βλεφαρόπτωση, συνδακτυλία, υποσπαδία, αφεστώτα ώτα και μικρωτία. Ως γενικές πληροφορίες γύρω από το κεφάλαιο των συγγενών ανωμαλιών, παρέθεσα συνοπτικά τα εξής:

Με τον όρο συγγενείς ανωμαλίες εννοούμε τις ανατομικές ή / και λειτουργικές διαταραχές με τις οποίες γεννιέται ένα μωρό. Οι διαταραχές αυτές μπορεί είτε να μεταβιβάζονται στο νεογνό από τους γονείς του, ως συνέπεια της λεγόμενης κληρονομικότητας, είτε να οφείλονται σε αλλαγές των γονιδίων του ίδιου του νεογνού, οι οποίες είναι γνωστές ως μεταλλάξεις. Σε πολλές περιπτώσεις, εν τούτοις, η αιτιολογία των συγγενών ανωμαλιών παραμένει άγνωστη, αν και έχει κατά καιρούς συνδεθεί με την επίδραση ποικίλων εξωγενών παραγόντων στη διάρκεια της εγκυμοσύνης, όπως λοιμώξεις, έλλειψη βιταμινών, κάπνισμα, λήψη ορισμένων φαρμάκων, αλκοόλ κ.λπ.

Η διάγνωση των συγγενών ανωμαλιών τίθεται είτε αμέσως μετά τη γέννηση είτε κατά την κύηση με τη βοήθεια προγεννητικού ελέγχου. Δίχως αμφιβολία, η διάγνωση κατόπιν προγεννητικού ελέγχου είναι σαφώς προτιμότερη, καθώς παρέχεται η ευχέρεια για πρώιμο εντοπισμό τυχόν παθήσεων του εμβρύου και, ως εκ τούτου, ενημέρωση των γονιών σε ό,τι έχει να κάνει με τις διαθέσιμες ή όχι θεραπευτικές δυνατότητες. Ο ρόλος του μαιευτήρα–γυναικολόγου και του γενετιστή ως προς τις παραπάνω διαδικασίες, είναι προφανώς καθοριστικός.

Η αντιμετώπιση των συγγενών ανωμαλιών αποτελεί αντικείμενο πολυάριθμων ιατρικών και παραϊατρικών ειδικοτήτων, με τις δυσπλασίες που προκαλούν αλλοίωση της εικόνας και της μορφής να εμπίπτουν στις αρμοδιότητες του εκπαιδευμένου, σχετικά, πλαστικού χειρουργού. Οι συγκεκριμένες δυσπλασίες οφείλονται σε ελαττωματική διαμόρφωση της ανατομίας και αφορούν σε οποιαδήποτε περιοχή του ανθρώπινου σώματος. Οι όποιες δυσμορφίες, ωστόσο, ενδέχεται να συνοδεύονται και από δυσλειτουργίες των ανατομικά διαταραγμένων περιοχών. Επομένως, ο στόχος του πλαστικού χειρουργού συνίσταται σε αποκατάσταση αφενός της αισθητικής, αφετέρου της λειτουργικότητας.

Ως χαρακτηριστικό παράδειγμα παρατίθεται η σχιστία χείλους και υπερώας –γνωστή παλαιότερα με τους παρωχημένους σήμερα όρους λαγόχειλο και λυκόστομα–, όπου, εκτός από τη σύγκλειση της σχιστίας, η διόρθωση της ανατομίας των μυών της μαλακής υπερώας συμβάλλει στην ομαλή ανάπτυξη της ομιλίας και της κατάποσης. Επίσης, η συγγενής βλεφαρόπτωση, όπου, πέραν της ανάρτησης του βλεφάρου σε θέση συμμετρική με το ετερόπλευρο, η έγκαιρη χειρουργική επέμβαση προλαμβάνει την τύφλωση, επιπλοκή που αποδίδεται στη χρόνια αδυναμία του οφθαλμού να δεχθεί οπτικά ερεθίσματα, λόγω παρεμπόδισής του από το πτωτικό βλέφαρο.

Οι συγγενείς ανωμαλίες που άπτονται του πλαστικού χειρουργού, έχουν συνοπτικά ως εξής:

  1. Μη συνδρομικές κρανιοσυνοστεώσεις (σκαφοκεφαλία, πλαγιοκεφαλία, τριγωνοκεφαλία κ.ά.).
  2. Κρανιοσυνοστεώσεις επί συνδρόμων (Crouzon, Apert κ.ά.).
  3. Κρανιοπροσωπική μικροσωμία.
  4. Σύνδρομο Treacher Collins.
  5. Ακολουθία Pierre Robin.
  6. Σχιστίες χείλους, υπερώας, φατνίου.
  7. Κρανιοπροσωπικές σχιστίες.
  8. Δυσμορφίες οφθαλμικών κόγχων.
  9. Μικρωτία.
  10. Ανωμαλίες άκρων (συνδακτυλία, πολυδακτυλία κ.ά.).
  11. Ανωμαλίες κορμού (τροπιδοειδής και χωνοειδής θώρακας, σύνδρομο Poland κ.ά.).
  12. Ανωμαλίες ουρογεννητικού συστήματος (υποσπαδίας, επισπαδίας κ.ά.).
  13. Αιμαγγειώματα και αγγειακές δυσπλασίες.
  14. Συγγενείς μελαγχρωματικοί και γιγαντιαίοι σπίλοι.

Τέλος, σημειώνεται πως η ολοκληρωμένη διαχείριση ορισμένων κατηγοριών συγγενών ανωμαλιών της κεφαλής, όπως π.χ. των κρανιοσυνοστεώσεων ή των σχιστιών, απαιτεί τη συγκρότηση ομάδας ιατρών και επιστημόνων ποικίλης κατάρτισης, με επικεφαλής τον πλαστικό χειρουργό. Στις περιπτώσεις αυτές, όμως, ο πλαστικός θα πρέπει να έχει εκπαιδευθεί και σε έναν ιδιαίτερο κλάδο της ειδικότητάς του, την κρανιοπροσωπική χειρουργική.


Με την κ. Ειρήνη Γκαμάτση, πλαστική χειρουργό και ταμία του διοικητικού συμβουλίου της ΕΕΠΕΑΧ για τη διετία 2017–19, και τον κ. Νικόλαο Καρμίρη, επίσης πλαστικό χειρουργό.